Podstawowe informacje dotyczące norweskich przepisów w zakresie praw pracowniczych

Ważne elementy w tym rozdziale:

• Pracownik ma prawo do świadczenia urlopowego w wysokości 10,2% w przypadku urlopu i całkowitej kwoty wynagrodzenia podczas choroby
• Pracodawca nie ma prawa dokonać potrącenia z wynagrodzenia pracownika bez jego pisemnej zgody

Podstawowe informacje dotyczące norweskich przepisów w zakresie praw pracowniczych

Jest to określone w Konstytucji w § 110, który nakazuje władzom wdrożenie takich ułatwień i środków dostosowujących, które umożliwią wszystkim którzy są zdolni do pracy utrzymywanie się z wykonywania swojej pracy. W Norwegii wysokim priorytetem jest przyczynianie się do tworzenia właściwego środowiska pracy, które promuje podstawowe i ogólne prawa pracownicze, tworzenie miejsc pracy i możliwości zatrudnienia, opiekę społeczną i dialog społeczny między stronami w środowisku pracy.

Zatrudnienie nie stanowi jednak relacji między państwem a jednostką, ale stosunek umowny między pracodawcą i pracownikiem. Zatrudnienie jest zarówno ustanawiane i regulowane przez umowę o pracę. Umowa o pracę stanowi w związku z tym najważniejszy dokument dotyczący zatrudnienia, a co za tym idzie, wszyscy pracownicy mają prawo do otrzymania pisemnej umowy o pracę. Obowiązuje to niezależnie od długości okresu zatrudnienia ani od tego, czy dotyczy ono stanowiska stałego czy tymczasowego. Pracownik ma prawo do skorzystania z pomocy przedstawiciela pracowników zarówno przy zawieraniu umowy i wprowadzaniu późniejszych zmian.

Umowa o pracę powinna zawierać wszystkie istotne informacje dotyczące pracy i podstawowych prac pracownika.

Ponieważ, mimo wszystko, to z wynagrodzenia żyjemy, w Norwegii istnieją surowe wymogi dotyczące wypłaty wynagrodzenia. Pracownik ma prawo zarówno do otrzymania wypłaty wynagrodzenia w ustalonym terminie oraz do otrzymania wypłaty w ustalony sposób (zazwyczaj poprzez przelew na konto bankowe). Kiedy pracownik wykorzystuje urlop, ma on prawo do świadczenia urlopowego od pracodawcy zamiast wynagrodzenia. Wysokość świadczenia urlopowego powinno wynosić minimum 10,2 % wysokości wynagrodzenia z roku poprzedzającego. W Norwegii wszyscy pracownicy mają ustawowe prawo do rocznego urlopu o długości czterech tygodni i jednego dnia, ale wielu pracodawców udziela swoim pracownikom pięciotygodniowego urlopu.

Wszyscy pracownicy mają prawo do otrzymania wypłaty swojego wynagrodzenia w możliwie najpełniejszym stopniu. Poza zobowiązaniem pracodawcy do potrącania zaliczki podatkowej, istnieje niewiele przypadków gdzie norweskie prawo zezwala na potrącenie z wynagrodzenia bez uprzedniej pisemnej umowy z pracownikiem. Pracodawca nie może również dokonać potrącenia z wynagrodzenia pracownika w oparciu o to, że pracownik spowodował stratę dla przedsiębiorstwa. W żadnym przypadku pracodawca nie może wstrzymać wypłaty wynagrodzenia w kwocie wyższej niż ta, która pozwoli pracownikowi utrzymać siebie i domowników.

W celu zabezpieczenia ochrony zdrowia pracownika, jego środowiska pracy i bezpieczeństwa, wszyscy pracodawcy są zobowiązani do zapewnienia systematycznych czynności w zakresie zdrowia, środowiska pracy i bezpieczeństwa (BHP) na wszystkich szczeblach w przedsiębiorstwie. Pracownicy mają również prawo (w większości przypadków) wyboru rzecznika do spraw bezpieczeństwa pracy, który chroni ich interesy w sprawach dotyczących środowiska pracy. Ponadto, pracownicy są ustawowo chronieni przed dyskryminacją z powodu poglądów politycznych, uczestnictwa w organizacji zrzeszającej pracowników, wieku, płci, pochodzenia etnicznego, religii, światopoglądu, niepełnosprawności, orientacji seksualnej, tożsamości płciowej oraz sposobu wyrażenia płci.

Pracownik, który zachoruje, ma prawo do płatnego zwolnienia lekarskiego. Pracownik ma prawo również do zwolnienia z pracy również w przypadku innych zdarzeń życiowych. Pracownica będąca w ciąży ma prawo do wolnego w związku z kontrolą prenatalną oraz prawo do urlopu przez okres do 12 tygodni w czasie ciąży. Ma również prawo do przerw na karmienie. Zarówno matka i ojciec mają prawo do urlopu w związku z narodzinami dziecka oraz po jego urodzeniu (urlop rodzicielski, urlop macierzyński i wychowawczy). Pracownicy będą mieli również prawo, lub będą mogli otrzymać prawo do zwolnienia w związku z chorobą własnego dziecka, opieką nad krewnymi, nauką, służbą wojskową, obowiązkami urzędowymi i świętami religijnymi.

Na koniec warto również wspomnieć o tym, że norweskie prawo przewiduje dość rygorystyczne wymogi dotyczące prawa pracodawcy do rozwiązania zatrudnienia. Pracownik nie może otrzymać wypowiedzenia z pracy bez obiektywnego uzasadnienia tego działania w stosunku do przedsiębiorstwa, pracodawcy lub pracownika.